Kategoria: Relacja z muzeum

W poniedziałek, 5 listopada w Muzeum Regionalnym PTTK w Gorlicach zaprezentowana została nowa wystawa czasowa. Ekspozycja  „Powrót Niepodległej na Ziemię Gorlicką” wpisuje się w obchodzoną uroczyście w całej Polsce setną rocznicę odzyskania niepodległości. Stała się ona także doskonałym uzupełnieniem wystawy dotyczącej Bitwy Gorlickiej – Operacja Gorlicka niewątpliwie miała wpływ na losy I wojny światowej,
a  w konsekwencji także na możliwość odrodzenia się Państwa Polskiego.

Wernisaż rozpoczął oraz powitał przybyłych Gości  Prezes Zarządu Oddziału PTTK w Gorlicach Jerzy Mrozek.
O drodze gorliczan do odzyskania niepodległości w trakcie 146 lat zaborów opowiedziała kustosz muzeum Katarzyna Liana. Swoimi refleksjami dotyczącymi ważności dla Polaków wydarzeń sprzed 100 lat oraz ich wpływu na naszą teraźniejszość mówili Panowie: Jerzy Nalepka Wicestarosta Powiatu Gorlickiego, Krzysztof Zagórski Radny Miasta Gorlice oraz Zbigniew Lewczykowski.

Narrację dotyczącą tego, co działo się w ostatnich miesiącach 1918 i na początku 1919 roku na Ziemi Gorlickiej tworzą m. in. oryginalne dokumenty:  afisze i odezwy. Na ich podstawie można odtworzyć kolejność następujących po sobie wydarzeń prowadzących do odbudowania Rzeczpospolitej. Wystawa została uzupełniona sztandarami, fotografiami, a także pamiątkami związanymi z osobą Józefa Piłsudskiego.

Wystawa będzie dostępna do 25 stycznia 2019 roku.

Zadanie  jest współfinansowane ze środków otrzymanych z Urzędu Miejskiego w Gorlicach.

Powrót Niepodległej na Ziemię Gorlicką

Rok 1918 uzmysłowił wszystkim, że Wojna Światowa zbliża się wreszcie ku końcowi.

Trzy państwa zaborcze 123  lata wcześniej dokonały ostatecznego rozbioru Rzeczpospolitej. W wyniku wojny tak bardzo jednak osłabły, iż ta ich słabość i rozpad stały się szansą dla Polaków na odzyskanie upragnionej niepodległości.

Po ogłoszeniu przez Radę Regencyjną w Warszawie  7 października 1918 roku wytycznych co do sposobu przejmowania władzy z rąk zaborców, mieszkańcy poszczególnych miejscowości zaczęli organizować się w tym celu sami. Podobna sytuacja miała miejsce również w Gorlicach.

15 października 1918 roku przyjechali do Gorlic delegaci gmin z całego powiatu. Zostali on wybrani wcześniej, na zebraniach gminnych w poszczególnych miejscowościach. W uchwalonej wówczas w Gorlicach rezolucji oświadczono, że za podstawę  „ nowo odrodzonej, organizacyjnej pracy nad odbudową państwowości polskiej przyjmiemy idee bezwzględnej solidarności i sprawiedliwości”.   Delegaci powiatowi dokonali także wyboru składu Tymczasowej Powiatowej Rady Narodowej.

2 listopada została wydana odezwa do mieszkańców powiatu gorlickiego, w treści której zawiadomiono  o powstaniu TPRN w Gorlicach. Zaczynała się ona od słów:

„Rodacy! Wielka godzina wybiła na zegarze dziejowym! W oczach naszych zmartwychwstaje i zrzuca pęta wiekowej niewoli wolna, niepodległa i zjednoczona Polska!…”

Przewodniczącym Tymczasowej Powiatowej Rady Narodowej został Władysław Długosz z Siar, a jego zastępcami byli: ksiądz Bronisław Świeykowski  z Gorlic oraz dr Michał Maciejowski z Biecza.

Powołanie organu wykonawczego TPRN, czyli Komitetu Wykonawczego nastąpiło 2 listopada. TPRN i jej Komitet Wykonawczy podlegały Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie, będącej reprezentacją centralnego rządu w Warszawie.

W tym samym dniu, 2 listopada w Gorlicach miało miejsce także drugie ważne wydarzenie. Wtedy właśnie została złożona przysięga przez przedstawicieli wszystkich urzędów i władz na wierność oraz posłuszeństwo rządowi w Warszawie. Rotę przysięgi ustalono w następujących słowach:

Przysięgam Panu Bogu wszechmogącemu, że Ojczyźnie mojej Państwu Polskiemu i Radzie Regencyjnej, jako tymczasowej zastępczyni przyszłej Władzy Zwierzchniej Państwa Polskiego na lądzie i wodzie, i w powietrzu, i na każdym miejscu wiernie i uczciwie służyć będę, że będę przełożonych swych i dowódców słuchał, dawane mi rozkazy i przepisy wykonywał i w ogóle tak się zachowywał, abym mógł żyć jako mężny i prawy żołnierz polski.  Tak mi Panie Boże dopomóż!

Przysięgę odbierał Władysław Długosz jako członek Polskiej Komisji Likwidacyjnej. W samo południe, w sali rady powiatowej składali ją między innymi: urzędnicy Starostwa, Sądu Powiatowego, Urzędu Kolejowego, Pocztowego i Żandarmerii. Organy te mogły od tego momentu sprawować swoje funkcje już w imieniu rządu polskiego.

Zatem w dniu 11 listopada 1918 roku, kiedy Polacy uroczyście świętowali odzyskanie niepodległość, gorliczanie cieszyli się polską zwierzchnością już od kilku dni. Dzień ten był podniośle fetowany także tutaj, ponieważ zbiegł się on równocześnie z ogłoszeniem zakończenia działań wojennych Wielkiej Wojny, która w szczególne okrutny sposób na przełomie 1914 i 1915 roku doświadczyła Ziemię Gorlicką.

Fot.: Stanisław Przybycień

Tekst: Katarzyna Liana

W poniedziałek, 9 lipca w Muzeum Regionalnym PTTK w Gorlicach otworzona została nowa wystawa czasowa. Tym razem przypomniany został dorobek artystyczny Alfreda Długosza. Spotkanie rozpoczął Prezes gorlickiego Oddziału PTTK Jerzy Mrozek. Po powitaniu Gości przybliżył biografię i twórczość malarza.

W trakcie wernisażu okazało się, że wiele osób znało Go osobiście, posiadają Jego prace, m.in. Anna Wygrzywalska, Mieczysław Kormanek czy Waldemar Hübner. W gorlickich instytucjach, m.in. w I Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kromera oraz w Urzędzie Miejskim obrazy Alfreda Długosza są ozdobą pomieszczeń. O takich faktach wspominali również Aleksander Augustyn, Kierownik Wydziału Oświaty, Kultury i Spraw Społecznych UM czy Renata Kochan, nauczyciel I LO.

Alfred Długosz urodził się w Krzeszowicach w 1877 roku. Pochodził z rodziny naftowców. Ze względów zdrowotnych ( ropa wywoływała u niego alergię ) nie mógł kontynuować rodzinnych tradycji w przemyśle naftowym. Ukończył prawo. Pracował w Wiedniu i we Lwowie. Do Gorlic przeniósł się wraz z żoną w 1940 roku, będąc już na emeryturze. Tracił wzrok, miał zaćmę. Po śmierci żony, w wieku 81 lat zaczął tworzyć. Malował i rzeźbił. W ciągu 14 lat namalował ok. 3000 obrazów oraz wykonał kilkaset rzeźb. Swoje prace prezentował na 23 indywidualnych wystawach, a w ponad 100 brał udział. Ponadto przeprowadził 170 prelekcji dotyczących sztuki w tutejszych szkołach. Zmarł w 1972 roku w Gorlicach. Jako krewny Władysława Długosza został pochowany w rodzinnym grobowcu w Siarach.

Długosz jest uznany za jednego z najwybitniejszych nieprofesjonalnych twórców naszego regionu. Gorlicki Klub Sztuki uznał Alfreda Długosza za swojego patrona. Jego imieniem została także nazwana dorocznie przyznawana nagroda dla najlepszego artysty nieprofesjonalnego fundowana przez Burmistrza Gorlic. Na wystawie w Muzeum zostało zaprezentowanych 30 prac malarskich pochodzących m.in. z cyklu: Kosmos, Malowanki, Kwiaty, Gorlice, Czarny. Ekspozycja będzie dostępna do 31 sierpnia 2018. Zadanie jest współfinansowane ze środków otrzymanych z Urzędu Miejskiego w Gorlicach.

Nowa wystawa zmienna w Muzeum: „Mieszkańcy Galicji w formacjach wojskowych armii austro-węgierskiej w czasie Bitwy Gorlickiej i w pozostałych latach Wielkiej Wojny”. W 103. rocznicę Bitwy Gorlickiej oraz z okazji obchodzonych w bieżącym roku 100-lecia zakończenia I wojny światowej, a także setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości warto przypomnieć o wkładzie Polaków w te wydarzenia. Nowa ekspozycja czasowa przygotowana w kwietniu w Muzeum Regionalnym PTTK w Gorlicach dotyczy właśnie tych zagadnień. Została zatytułowana ona„Mieszkańcy Galicji w formacjach wojskowych armii austro-węgierskiej w czasie Bitwy Gorlickiej i w pozostałych latach Wielkiej Wojny”. Wśród zbiorów zaprezentowano pamiątki związane z galicyjskimi Polakami, którzy służyli w armii austro-węgierskiej.Wśród nich podziwiać można zdjęcia, dokumenty wojskowe i pocztę polową, a także elementy umundurowania, uzbrojenia i wyposażenia wiążące się z formacjami wojskowymi, w których stanowili oni znaczną część składu osobowego. Autor wystawy Piotr Szczepaniak pochodzi z Żywca. Jest absolwentem studiów historycznych na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, nauczycielem historii i aktywnie działającym historykiem, zainteresowanym badawczo przede wszystkim historią Austro-Węgier oraz dziejami Żywiecczyzny. Od dziecka zajmuje się kolekcjonowaniem przedmiotów militarnych związanych z historią lokalną i armią austro-węgierską. Wśród przybyłych na wernisaż Gości gratulujących Autorowi Jego zbiorów oraz dziękujących za możliwość ich udostępnienia w tutejszym Muzeum byli m.in.: prezes Oddziału PTTK w Gorlicach Jerzy Mrozek, poseł Barbara Bartuś, radni miasta Gorlice- Joanna Bubak oraz Krzysztof Zagórski. Wystawa będzie dostępna do 30 czerwca 2018 roku.